Wat is stress en wat kun je er zelf aan doen?

Gezonde stress en ongezonde stress

Wat is stress? We maken onderscheid tussen gezonde stress (eustress, eu van euforie) en ongezonde stress (distress). In ons taalgebruik bedoelen we meestal met het woord stress de ongezonde stress. 

Gezonde stress hebben we nodig, we kunnen niet zonder. Het zorgt ervoor dat we ons bed uit komen, activiteiten ondernemen en kunnen presteren. 

Ongezonde stress ervaren we als de spanning te hoog wordt en te lang duurt. Als we geen tijd krijgen, of onszelf gunnen, om te ontspannen en daarmee ons lichaam geen tijd om te herstellen. Herstel is nodig, zodat de stresshormonen adrenaline en cortisol het lichaam ook weer kunnen verlaten.

Stressklachten als: slecht slapen, gespannen zijn, last hebben van vastzittende spieren in nek, schouders en rug verdwijnen bij voldoende herstel. Meestal zijn er ook aanpassingen nodig in gedrag en leefgewoonte, zodat terugval kan worden voorkomen.

Stresscounseling: stressmanagement & stresshantering

Vaak gaat het niet om de feitelijke situatie, maar om de gedachten (en gevoelens) die we over de situatie hebben die ervoor zorgen dat we stress ervaren. Voor een groot deel creëren we stress dus zelf.

Wanneer we onze gedachten onderzoeken kunnen we beter met (stressvolle) situaties omgaan. Het is niet nodig, zelfs niet wenselijk, om inhoudelijk op onze gedachten in te gaan. De gedachten opmerken, voor onszelf erkennen, is voldoende.

We ervaren dan vrijwel onmiddellijk meer ruimte voor onszelf terwijl we nog steeds de dingen doen die we moeten doen. De feitelijke situatie is dus niet veranderd, maar wel onze gedachten en gevoel erover. Ook kunnen we beter in contact blijven met onze eigen behoeften. Het aangeven van onze grenzen wordt gemakkelijker. We worden op een prettige manier assertiever.

Sleutelwoorden bij het hanteren van stress zijn: erken je gedachten over de situatie, doe de dingen die je moet doen met meer aandacht, wees meer in het moment i.p.v. in het verleden of de toekomst. 

Je zult ook gaan merken dat je beleving van tijd gaat veranderen. Tijd kan namelijk voor je gevoel heel snel gaan of juist heel traag. Bij het wel of niet ervaren van stress, op je werk, op school of privé, maakt dit veel verschil.

Rationele Emotieve Therapie (RET)

In mijn stresscounseling maak ik regelmatig gebruik van technieken om gedachten op een humorvolle wijze onder de loep te nemen en te herkaderen

Eén zo'n techniek is de Rationele Emotieve Therapie (RET). Officieel heet deze methode Rational Emotive Behavior Therapy (REBT). Wij kennen het vooral als de RET. 

Het lichaam reageert op een concrete reële situatie precies hetzelfde als dat het reageert op een irreële gedachte aan een ingebeelde situatie. Voor het lichaam is er geen verschil. Dezelfde lichamelijke verschijnselen treden op. Bij angst is dat bijvoorbeeld: verhoogde hartslag, stresshormonen adrenaline en cortisol komen vrij en zorgen voor extra waakzaamheid, spieren raken gespannen en zijn klaar om in actie te komen. Wij mensen zijn dus heel goed in het creëren van onze eigen stress. 

Dit gegeven wordt in de RET gebruikt om irrationele overtuigingen op te sporen en te onderzoeken, "is wat ik denk wel zo?". Vervolgens kunnen we de irreële gedachten veranderen in helpende gedachten. Mensen ontdekken zo welke stresserende gedachten zij zoal hebben en hoe zij deze kunnen veranderen, zodat ze zich beter gaan voelen.

Je kunt dus zelf wat doen aan je stress, stressmanagement, en daardoor beter hanteren, stresshantering.